Formy pomocy

FORMY POMOCY Z KTÓRYCH MOŻNA SKORZYSTAĆ W GOPS

I. POMOC FINANSOWA

Świadczenia finansowe przyznawane na zasadach wynikających z ustawy o pomocy społecznej to:

- zasiłek stały,

- zasiłek okresowy,

- zasiłek celowy,

- zasiłek i pożyczka na ekonomiczne usamodzielnienie.

1. Zasiłek stały (art. 37 ustawy o pomocy społecznej)

Zasiłek stały przysługuje:

- pełnoletniej osobie samotnie gospodarującej, niezdolnej do pracy z powodu wieku lub całkowicie niezdolnej do pracy, jeżeli jej dochód jest niższy od kryterium dochodowego osoby samotnie gospodarującej;

- pełnoletniej osobie pozostającej w rodzinie, niezdolnej do pracy z powodu wieku lub całkowicie niezdolnej do pracy, jeżeli jej dochód, jak również dochód na osobę w rodzinie są niższe od kryterium dochodowego na osobę w rodzinie.

Całkowita niezdolność do pracy - całkowitą niezdolność do pracy w rozumieniu przepisów o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych albo zaliczenie do I lub II grupy inwalidów lub legitymowanie się znacznym lub umiarkowanym stopniem niepełnosprawności w rozumieniu przepisów o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych.

Wysokość zasiłku stałego ustala się:

• w przypadku osoby samotnie gospodarującej w wysokości różnicy między kwotą stanowiącą 130% kryterium dochodowego osoby samotnie gospodarującej tj. 776 zł, a dochodem tej osoby z tym, że kwota zasiłku stałego nie może być wyższa niż: 1000 zł (wartość obowiązuje od 1 stycznia 2024r.).

• w przypadku osoby w rodzinie - różnicy między kwota stanowiącą 130% kryterium dochodowego na osobę w rodzinie (600 zł) a dochodem na osobę w rodzinie.

Kwota zasiłku stałego nie może być niższa niż 100 zł miesięcznie. W przypadku zbiegu uprawnień do zasiłku stałego i renty socjalnej, świadczenia pielęgnacyjnego, specjalnego zasiłku opiekuńczego lub dodatku z tytułu samotnego wychowywania dziecka i utraty prawa do zasiłku dla bezrobotnych na skutek upływu ustawowego okresu jego pobierania, zasiłek stały nie przysługuje. Osobę przebywającą w domu pomocy społecznej lub ubiegającą się o przyjęcie do niego uznaje się za osobę samotnie gospodarującą, jeżeli przed przyjęciem do domu pomocy społecznej lub rozpoczęciem oczekiwania na miejsce w takim domu była uprawniona do zasiłku stałego. Do dochodu osoby ubiegającej się i pobierającej zasiłek stały nie wlicza się kwoty zasiłku okresowego.

2. Zasiłek okresowy (art. 38 ustawy o pomocy społecznej)

Zasiłek okresowy przysługuje:

- osobie samotnie gospodarującej, której dochód jest niższy od kryterium dochodowego osoby samotnie gospodarującej.

- rodzinie, której dochód jest niższy od kryterium dochodowego rodziny.

Świadczenie to przyznaje się w szczególności ze względu na: długotrwałą chorobę, niepełnosprawność, bezrobocie, możliwość utrzymania lub nabycia uprawnień do świadczeń z innych systemów zabezpieczenia społecznego.

Poprzez dochód rodziny należy rozumieć sumę miesięcznych dochodów osób w rodzinie ustalonych zgodnie z art. 8 ust. 3 – 13 ustawy.

Zasiłek okresowy ustala się:

- w przypadku osoby samotnie gospodarującej – do wysokości różnicy miedzy kryterium dochodowym osoby samotnie gospodarującej a dochodem tej osoby,

- w przypadku rodziny – do wysokości różnicy między kryterium dochodowym rodziny a dochodem tej rodziny.

 Okres, na jaki jest przyznawany zasiłek okresowy, ustala ośrodek pomocy społecznej na podstawie okoliczności sprawy.

W przypadku podjęcia zatrudnienia przez osobę objętą kontraktem socjalnym pobierającą zasiłek okresowy, może być on wypłacany nadal niezależnie od dochodu, do dnia wynikającego z decyzji przyznającej zasiłek okresowy, nie dłużej jednak niż do 2 miesięcy od dnia, w którym osoba została zatrudniona (w tej sytuacji zasiłek okresowy jest wypłacany niezależnie od dochodu, nie częściej niż raz na 2 lata.)

3. Zasiłek celowy (art. 39 ustawy o pomocy społecznej)

Zasiłek celowy może być przyznany w celu zaspokojenia niezbędnej potrzeby bytowej. Świadczenie to można przyznać w szczególności na pokrycie części lub całości kosztów zakupu żywności, leków i leczenia, opału, odzieży, niezbędnych przedmiotów użytku domowego, drobnych remontów i napraw w mieszkaniu, a także kosztów pogrzebu. Osobom bezdomnym i innym osobom niemającym możliwości uzyskania świadczeń na podstawie przepisów o powszechnym ubezpieczeniu w Narodowym Funduszu Zdrowia może być przyznany zasiłek celowy na pokrycie części lub całości wydatków na świadczenia zdrowotne.

Zgodnie z art. 40 ustawy zasiłek celowy może być przyznany niezależnie od dochodu i może nie podlegać zwrotowi w przypadku, gdy:

• osoba lub rodzina poniosła straty w wyniku zdarzenia losowego,

• osoba lub rodzina poniosła straty w wyniku klęski żywiołowej lub ekologicznej.

Natomiast na podstawie art. 41 ustawy, w szczególnie uzasadnionych przypadkach osobie lub rodzinie o dochodach przekraczających kryterium dochodowe może być przyznany:

• specjalny zasiłek celowy w wysokości nieprzekraczającej odpowiednio kryterium dochodowego osoby samotnie gospodarującej lub rodziny, który nie podlega zwrotowi

• zasiłek okresowy, zasiłek celowy lub pomoc rzeczowa, pod warunkiem zwrotu części lub całości kwoty zasiłku lub wydatków na pomoc rzeczową.

Zasiłek celowy może być przyznany również w celu realizacji postanowień kontraktu socjalnego (w tym przypadku zasiłek celowy może być wypłacany niezależnie od dochodu, przez okres do 2 miesięcy od dnia, w którym osoba objęta kontraktem socjalnym, w trakcie jego realizacji, stała się osobą zatrudnioną).

4. Zasiłek i pożyczka na ekonomiczne usamodzielnienie (Art. 43 ustawy o pomocy społecznej)

Osobie albo rodzinie może być przyznana pomoc w formie pieniężnej lub rzeczowej w celu ekonomicznego usamodzielnienia. Pomoc w formie pieniężnej w celu ekonomicznego usamodzielnienia może być przyznana w formie jednorazowego zasiłku celowego lub nieoprocentowanej pożyczki. Warunki udzielenia i spłaty pożyczki oraz jej zabezpieczenie określa się w umowie z gminą. Pożyczka może być umorzona w całości lub w części, jeżeli przyczyni się to do szybszego osiągnięcia celów pomocy społecznej. Pomoc w formie rzeczowej w celu ekonomicznego usamodzielnienia następuje przez udostępnienie maszyn i narzędzi pracy stwarzających możliwość zorganizowania własnego warsztatu pracy oraz urządzeń ułatwiających pracę niepełnosprawnym. Podstawą odmowy przyznania albo ograniczenia rozmiarów pomocy na ekonomiczne usamodzielnienie może być uchylanie się przez osobę lub rodzinę ubiegającą się o pomoc od podjęcia odpowiedniej pracy w rozumieniu przepisów o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy albo poddania się przeszkoleniu zawodowemu. Pomoc w celu ekonomicznego usamodzielnienia nie przysługuje, jeżeli osoba lub rodzina ubiegająca się otrzymała już pomoc na ten cel z innego źródła.

II. POMOC NIEFINANSOWA

Świadczenia niefinansowe udzielane przez Ośrodek Pomocy Społecznej to:

- schronienie,

- ubranie,

- posiłki,

- usługi opiekuńcze i specjalistyczne usługi opiekuńcze,

- umieszczenie w domu pomocy społecznej,

- praca socjalna,

- poradnictwo specjalistyczne,

- interwencja kryzysowa,

- składki na ubezpieczenie społeczne,

- składki na ubezpieczenie zdrowotne.

1. Schronienie (Art. 48 ustawy o pomocy społecznej)

Osoba lub rodzina ma prawo do schronienia, jeżeli jest tego pozbawiona. Udzielenie schronienia następuje przez przyznanie tymczasowego miejsca noclegowego w noclegowniach, schroniskach, domach dla bezdomnych i innych miejscach do tego przeznaczonych.

2. Ubranie (Art. 48 ustawy o pomocy społecznej)

Osoba lub rodzina ma prawo do ubrania, jeżeli jest tego pozbawiona. Przyznanie niezbędnego ubrania następuje przez dostarczenie osobie potrzebującej bielizny, odzieży i obuwia odpowiednich do jej indywidualnych właściwości oraz pory roku.

3. Posiłki (Art. 48 ustawy o pomocy społecznej)

Osoba lub rodzina ma prawo do posiłku, jeżeli jest tego pozbawiona. Pomoc taka może być udzielona doraźnie lub okresowo w postaci jednego gorącego posiłku dziennie i przysługuje osobie, która własnym staraniem nie może go sobie zapewnić. Posiłki przyznawane są również dzieciom i młodzieży w okresie nauki w szkole.

4. PROGRAM OSŁONOWY „POSIŁEK W SZKOLE I W DOMU” na lata 2019 – 2023

Program jest o charakterze obowiązkowym realizowanym w ramach  wieloletniego rządowego programu "Posiłek w szkole i w domu" na lata 2019-2023. Zastąpił on realizowany do 31 grudnia 2018 roku program" Pomoc państwa w zakresie dożywiania". Zadanie jest wspołfinansowane ze środków przekazanych przez Wojewodę w ramach programu wieloletniego "Posiłek w szkole i w domu" na lata 2019-2023.

Celem Programu jest zapewnienie posiłku dzieciom, uczniom i młodzieży oraz osobom dorosłym zwłaszcza starszym, chorym lub niepełnosprawnym i samotnym.

ADRESATAMI PROGRAMU SĄ:

1. dzieci do czasu podjęcia nauki w szkole podstawowej,
2. uczniowie do czasu ukończenia szkoły ponadpodstawowej lub ponadgimnazjalnej,
3. osoby znajdujące się w sytuacjach wymienionych w art. 7 ustawy z dnia 12 marca 2004 roku o pomocy społecznej, w szczególności osoby starsze, samotne, chore i niepełnosprawne.

ZASADY REALIZACJI PROGRAMU OSŁONOWEGO:

1. Pomoc w ramach Programu mogą otrzymać osoby spełniające warunki otrzymania pomocy zgodnie z ustawą o pomocy społecznej oraz uchwałami Rady Gminy podjętymi na jej podstawie. Pomoc udzielana jest na podstawie decyzji administracyjnej po przeprowadzeniu wywiadu środowiskowego przez pracownika socjalnego za wyjątkiem pkt 4 niniejszych zasad.
    
2. W ramach Programu przyznaje się osobie pomoc w formie:
   • posiłku
   • świadczenia pieniężne na zakup posiłku lub żywności,
   • świadczenie rzeczowego w postaci produktów żywnościowych.
     Z zastrzeżeniem tylko jednej formy w danym okresie.
      
3. W ramach programu udzielana jest przede wszystkim pomoc w formie gorącego posiłku, w szczególności dzieciom i młodzieży w przedszkolach i szkołach. Z tej formy pomocy mogą korzystać również osoby dorosłe  znajdujące się w trudnej sytuacji, w szczególności osoby starsze, samotne, chore lub niepełnosprawne, pozbawione możliwości przygotowania gorącego posiłku.
    
4. W szczególnie uzasadnionych przypadkach, gdy uczeń albo dziecko zamieszkałe na terenie Gminy Kuczbork-Osada wyraża chęć zjedzenia posiłku, odpowiednio dyrektor szkoły lub przedszkola informuje Ośrodek Pomocy Społecznej w Kuczborku-Osadzie o potrzebie udzielenia pomocy w formie posiłku. Przyznanie pomocy na wniosek dyrektora placówki nie wymaga przeprowadzenia wywiadu środowiskowego i wydania decyzji administracyjnej.
    
5. Świadczenie pieniężne na zakup posiłku lub żywności przyznawane jest w formie zasiłku celowego od miesiąca złożenia wniosku wraz z wymaganą dokumentacją.
    
6. Wysokość zasiłku celowego stanowi iloczyn dziennej stawki zasiłku wynoszącej 10 zł (w przypadku osoby dorosłej) lub 8 zł (w przypadku dzieci i młodzieży) oraz ilości dni w miesiącu, na które przyznano świadczenie.

Źródłem finansowania programu są zarówno środki własne Gminy, jak również dofinansowanie ze środków otrzymanych od Wojewody.

INFORMACJE SZCZEGÓŁOWE:

Prawo do posiłku na podstawie ustawy o pomocy społecznej

Osoba lub rodzina ma prawo do posiłku, jeżeli jest tego pozbawiona. Pomoc doraźna albo okresowa w postaci jednego gorącego posiłku dziennie przysługuje osobie, która własnym staraniem nie może go sobie zapewnić. Pomoc przyznana dzieciom i młodzieży w okresie nauki w szkole może być realizowana w formie zakupu posiłków.

Pomoc w zakresie dożywiania może być przyznana, jeżeli dochód nie przekracza 150 % kryterium dochodowego określonego w ustawie o pomocy społecznej, tzn. 1051,50 zł w przypadku osoby samotnie gospodarującej oraz w przypadku rodziny kwoty 792,00 zł pomnożonej przez liczbę członków rodziny (np. dla 4-osobowej rodziny 4 x 792 zł = 3168,00zł).

W ramach Programu opracowane zostały 3 moduły:

1. Moduł dla dzieci i młodzieży.

2. Moduł dla osób dorosłych.

3. Moduł organizacji stołówek oraz miejsc spożywania posiłków w szkołach.

Niezbędne dokumenty:

• ustny lub pisemny wniosek o przyznanie pomocy w formie gorącego posiłku lub świadczenia pieniężnego na zakup posiłku lub żywności (zasiłku celowego)

• dowód osobisty lub inny dokument potwierdzający tożsamość wnioskodawcy – do wglądu

• dokumenty potwierdzające sytuację finansową wnioskodawcy/rodziny wnioskodawcy

• w razie konieczności inne dokumenty potwierdzające trudną sytuację życiową, które określa pracownik socjalny.

Forma załatwienia wniosku to wydanie decyzji administracyjnej o przyznaniu lub odmowie przyznania pomocy po przeprowadzeniu rodzinnego wywiadu środowiskowego

5. Usługi opiekuńcze i specjalistyczne usługi opiekuńcze (art. 50 ustawy o pomocy społecznej)

Pomoc w tej formie przysługuje osobie samotnej, która z powodu wieku, choroby lub innych przyczyn wymaga pomocy innych osób, a jest jej pozbawiona. Usługi te mogą być przyznane także osobie, która wymaga pomocy innych osób, a rodzina, także wspólnie niezamieszkujący małżonek, wstępni i zstępni nie mogą takiej pomocy zapewnić.

Usługi opiekuńcze obejmują:

- pomoc w zaspokajaniu codziennych potrzeb życiowych,

- opiekę higieniczną, zaleconą przez lekarza pielęgnację oraz w miarę możliwości,

- zapewnienie kontaktów z otoczeniem.

Specjalistyczne usługi opiekuńcze są to usługi dostosowane do szczególnych potrzeb wynikających z rodzaju schorzenia lub niepełnosprawności, świadczone przez osoby ze specjalistycznym przygotowaniem zawodowym.

Ośrodek pomocy społecznej, przyznając usługi opiekuńcze, ustala ich zakres, termin i miejsce świadczenia. Rada gminy określa, w drodze uchwały, szczegółowe warunki przyznawania i odpłatności za usługi opiekuńcze i specjalistyczne usługi opiekuńcze, z wyłączeniem specjalistycznych usług opiekuńczych dla osób z zaburzeniami psychicznymi. Rodzaje specjalistycznych usług opiekuńczych, kwalifikacje osób świadczących te usługi oraz warunki i tryb ustalania i pobierania opłat za specjalistyczne usługi świadczone osobom z zaburzeniami psychicznymi określa w drodze rozporządzenia Minister właściwy ds. zabezpieczenia społecznego w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw zdrowia.

6. Domy pomocy społecznej - osobie wymagającej całodobowej opieki z powodu wieku, choroby lub niepełnosprawności, niemogącej samodzielnie funkcjonować w codziennym życiu, której nie można zapewnić niezbędnej pomocy w formie usług opiekuńczych, przysługuje prawo do umieszczenia w domu pomocy społecznej. Do ponoszenia   odpłatności za pobyt w dps zobowiązani są w kolejności:

• mieszkaniec domu, a przypadku osób małoletnich przedstawiciel ustawowy z dochodów dziecka – 70% własnego dochodu
• małżonek, dzieci – jeżeli dochód jest wyższy niż 250% kryterium dochodowego
• gmina, z której osoba została skierowana – w wysokości różnicy między średnim kosztem utrzymania w dps a opłatami wnoszonymi przez podopiecznego członków rodziny.

Decyzję o skierowaniu do domu pomocy społecznej oraz decyzję ustalającą odpłatność wydaje Ośrodek Pomocy Społecznej właściwy dla tej osoby ze względu na miejsce zamieszkania.

7. Praca socjalna (art. 45 ustawy o pomocy społecznej)

Praca socjalna świadczona jest na rzecz poprawy funkcjonowania osób i rodzin w ich środowisku społecznym. Praca socjalna prowadzona jest:

- z osobami i rodzinami w celu rozwinięcia lub wzmocnienia ich aktywności i samodzielności życiowej;

- ze społecznością lokalną w celu zapewnienia współpracy i koordynacji działań instytucji i organizacji istotnych dla zaspokajania potrzeb członków społeczności.

W pracy socjalnej wykorzystuje się właściwe tej działalności metody i techniki, stosowane z poszanowaniem godności osoby i jej prawa do samostanowienia. Praca socjalna świadczona jest osobom i rodzinom bez względu na posiadany dochód i może być prowadzona w oparciu o kontrakt socjalny.

8. Poradnictwo specjalistyczne (art. 46 ustawy o pomocy społecznej)

Poradnictwo specjalistyczne, a w szczególności prawne, psychologiczne i rodzinne, jest świadczone osobom i rodzinom, które mają trudności lub wykazują potrzebę wsparcia w rozwiązywaniu swoich problemów życiowych, bez względu na posiadany dochód.

Poradnictwo prawne realizuje się przez udzielanie informacji o obowiązujących przepisach z zakresu prawa rodzinnego i opiekuńczego, zabezpieczenia społecznego, ochrony praw lokatorów. Poradnictwo psychologiczne realizuje się przez procesy diagnozowania, profilaktyki i terapii. Poradnictwo rodzinne obejmuje szeroko rozumiane problemy funkcjonowania rodziny, w tym problemy wychowawcze w rodzinach naturalnych i zastępczych oraz problemy opieki nad osobą niepełnosprawną, a także terapię rodzinnĄ.

9. Interwencja kryzysowa (art. 47 ustawy o pomocy społecznej)

Interwencja kryzysowa stanowi zespół działań podejmowanych na rzecz osób i rodzin, w tym dotkniętych przemocą, w celu zapobiegania lub pogłębiania się występujących dysfunkcji. Pomocą tą obejmuje się osoby i rodziny bez względu na posiadany dochód. W ramach takich działań udziela się w szczególności poradnictwa specjalistycznego oraz schronienia dostępnego przez całą dobę. Matki z małoletnimi dziećmi oraz kobiety w ciąży dotknięte przemocą lub znajdujące się w innej sytuacji kryzysowej mogą w ramach interwencji kryzysowej znaleźć schronienie i wsparcie w domach dla matek z małoletnimi dziećmi i kobiet w ciąży. Do tych domów mogą być również przyjmowani ojcowie z małoletnimi dziećmi albo inne osoby sprawujące opiekę prawną nad dziećmi.

10. Składki na ubezpieczenie społeczne (art. 42 ustawy o pomocy społecznej)

Za osobę, która zrezygnuje z zatrudnienia w związku z koniecznością sprawowania bezpośredniej, osobistej opieki nad długotrwale lub ciężko chorym członkiem rodziny oraz wspólnie niezamieszkującymi matką, ojcem lub rodzeństwem, ośrodek pomocy społecznej opłaca składkę na ubezpieczenia emerytalne i rentowe od kwoty kryterium dochodowego na osobę w rodzinie, jeżeli dochód na osobę w rodzinie osoby opiekującej się nie przekracza 150% kwoty kryterium dochodowego na osobę w rodzinie i osoba opiekująca się nie podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym z innych tytułów lub nie otrzymuje emerytury albo renty. Dotyczy to również osób, które w związku z koniecznością sprawowania opieki pozostają na bezpłatnym urlopie. Przez ojca i matkę należy rozumieć również ojca i matkę współmałżonka. Konieczność sprawowania bezpośredniej, osobistej opieki nad osobami, o których mowa powyżej, stwierdza lekarz ubezpieczenia zdrowotnego w zaświadczeniu wydanym nie wcześniej niż na 14 dni przed złożeniem wniosku o przyznanie świadczenia.

Składka na ubezpieczenia emerytalne i rentowe w wysokości określonej przepisami o systemie ubezpieczeń społecznych jest opłacana przez okres sprawowania opieki.

Składka na ubezpieczenia emerytalne i rentowe nie przysługuje osobie, która w dniu złożenia wniosku o przyznanie świadczenia:

- ukończyła 50 lat i nie posiada okresu ubezpieczenia (składkowego i nieskładkowego) wynoszącego co najmniej 10 lat;

- posiada okres ubezpieczenia (składkowy i nieskładkowy) wynoszący 20 lat w przypadku kobiet i 25 lat w przypadku mężczyzn.

Przy ustalaniu okresu ubezpieczenia, o którym wyżej mowa, okresy nieskładkowe ustala się w wymiarze nieprzekraczającym jednej trzeciej udowodnionych okresów składkowych.

11. Składki na ubezpieczenie zdrowotne (art.66 ust.1 pkt 26 i 29 oraz art. 73 pkt 9 i 11 ustawy z dnia 19 października 2016 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych.

Ośrodek pomocy społecznej opłaca składkę na ubezpieczenie zdrowotne za osobę:

- pobierającą zasiłek stały z pomocy społecznej niepodlegające obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego z innego tytułu,

- bezdomną wychodzącą z bezdomności niepodlegającą obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego z innego tytułu.